Saturday, February 12, 2011
លិខិត ឯកឧត្តម សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ជូន ឯកឧត្តម Douglas Broderick ប្រធានសម្របសម្រួល UNDP ភ្នំពេញ
(បកប្រែក្រៅផ្លូវការពីភាសាអង់គ្លេស)
រាជរដ្ឋាភិបាល
ឯកឧត្តម Douglas Broderick
ប្រធានសម្របសម្រួល UNDP
ភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១
ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំមានកិត្តិយសសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះការអញ្ជើញមកជួបខ្ញុំកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១ ទាក់ទិនទៅនឹងរឿង វិវាទព្រំដែននៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ និងជំរាប ជូននូវការវិវត្តទាក់ទិននឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើង ចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំលើកមុនមក ។
ស្ថានការណ៍យោធាក្នុងអំឡុងពេល ៤ថ្ងៃ នៃការវាយប្រហារផ្ទួនៗគ្នា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ទាហាន ថៃបានប្រើកាំភ្លើងធំ និងទ័ពថ្មើរជើង ជុំវិញតំបន់ប្រាសាទ ដែលបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតយ៉ាងច្រើន និងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចមានរៀបរាប់ពិស្តារខាងក្រោម ដែលសមនឹងពាក្យថា “សង្រ្គាមពិត” ដូចដែលបាន ថ្លែងដោយ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។
បើទោះបីជា ពុំមានការវាយប្រហារជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ ចាប់ពីថ្ងៃទី៧ខែកុម្ភៈក៏ដោយ ប៉ុន្តែសភាព-ការណ៍នៅតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅឡើយ ដែលនឹងអាចកើតមាន ជាការវាយប្រហារ សារជាថ្មីគ្រប់ពេលវេលា ជាពិសេសនៅពេលដែលថៃ បានបន្តបន្ថែម កំលាំងទ័ពនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន។
ទិដ្ឋភាពមនុស្សធម៌ទាហាន ៣នាក់ និងប៉ូលីស ម្នាក់ ត្រូវបានសំលាប់ទាហាន ២១នាក់ រងរបួស
ជនស៊ីវិល ២នាក់ ត្រូវបានសំលាប់ជនស៊ីវិល ៥០នាក់ បានរងរបួសជនស៊ីវិល ៣.០០០គ្រួសារ ត្រូវបានជំលៀសទៅ ជំរុំជនភៀសខ្លួន ៣កន្លែង ដែលមានចំនួនមនុស្សសរុបប្រហែល១០.០០០នាក់ (៧០ភាគរយ ជាស្រ្តី)។
អ្វីដែលជាក្តីបារម្ភនោះគឺ៖
• ការប្រើប្រាស់អាវុធ ដែលមិនគោរពច្បាប់ ដោយទាហានថៃ ដូចជា អាវុធចង្កោម និង អាវុធគីមី។
• មេរោគ ដែលឆ្លងតាមគ្រាប់បែកចង្កោម (M42 និង M46) ដែលជះឥទ្ឋិពលយ៉ាងខ្លាំងនៅតំបន់ ស្វាយជ្រុំដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អភិរក្ស និងភូមិធម្មជាតិដែលជាភូមិទើបបង្កើតថ្មីដែលមានចំងាយ ២០ គីឡូម៉ែត និងជាទីដែលប្រជាជនមកពីតំបន់ជិតប្រាសាទបានតាំងលំនៅថ្មី។
• ការយក ទីតាំងរស់នៅរបស់ជនស៊ីវិល និងទីអារាម ធ្វើជាគោលដៅនៃការវាយប្រហារ។
ទាហានថៃចំនួនប្រាំនាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយ កម្ពុជា។ ទាហានទាំងប្រាំនាក់នេះ បានទទួលនូវប្រព្រឹត្តិ-
កម្មដោយមនុស្សធម៌ និងស្របទៅតាម អនុសញ្ញាក្រុងហ្សឺណែវ ឆ្នាំ១៩៤៩ ស្តីពី ប្រព្រឹត្តិកម្មលើ ឈ្លើយសឹក ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានដោះលែងជាបន្ទាន់ ។
ទិដ្ឋភាពវប្បធម៌ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ការវាយប្រហារបានបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតដូចខាងក្រោម៖
• ការខូចខាតគោបុរៈទាំងប្រាំ នៃប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
• ការខូចខាតស្កាកសញ្ញាសំគាល់ដែលដាក់នៅប្រាសាទ ដែលសរសេរថា “សម្បត្តិវប្បធម៌ ស្ថិតក្រោមកិច្ចការពារពិសេស” (យោងទៅលើ មាត្រា១៧ នៃ អនុសញ្ញាក្រុងឡាអេ ឆ្នាំ ១៩៥៤ ស្តីពី កិច្ចការពារសម្បត្តិវប្បធម៌ក្នុងពេលមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធ)។
• ការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ទៅលើវត្ត កែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលជាគោលដៅវាយប្រហារទីមួយ នាថ្ងៃ
ទី៤ ខែកុម្ភៈ។
ការចាត់វិធានការដោយកម្ពុជា ចាប់តាំងពីការវាយប្រហារ ថ្ងៃ៤ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១១
នាថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានសរសេរលិខិតទៅកាន់ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីអំពីស្ថានការណ៍ផ្ទុះអាវុធ។
នាថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើសារលិខិតទៅកាន់ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្នើសុំធ្វើការកោះប្រជុំជាបន្ទាន់ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់ថៃ និងស្នើសុំឲ្យលិខិតនេះផ្សព្វផ្សាយជាលិខិតផ្លូវការ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ខ្ញុំបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ ទៅកាន់អគ្គនាយកអង្គការយូណេស្កូ (លោកជំទាវ Irina Bokova) ដើម្បីស្នើឲ្យអង្គការយូណេស្កូរៀបចំបញ្ជូនបេសកកម្មវាយតម្លៃ និងជូនដំណឹងទៅដល់ សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិនៃអង្គការយូណេស្កូ អំពីមហន្តរាយ យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមក លើប្រាសាទ។ លោកជំទាវបានបញ្ជាក់បង្ហាញជាបន្តបន្ទាប់ពីការគាំទ្ររបស់លោកជំទាវលើសំណើនេះ ហើយកិច្ចពិភាក្សានឹងបន្តធ្វើ ដើម្បីរៀបចំបេសកកម្មនេះ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ខ្ញុំក៏បានសរសេរលិខិត ទៅប្រធានគណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដើម្បីស្នើសុំឲ្យបញ្ជូនប្រេសិតពិសេសមកប្រាសាទព្រះវិហារ។
នាថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បាន ជម្រាបតាមទូរស័ព្ទទៅកាន់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្នើឲ្យអង្គការ សហប្រជាជាតិ បញ្ជូនអ្នកសង្កេតការយោធា ឬកងរក្សាសន្តិសុខ មកសង្រ្គោះប្រាសាទព្រះវិហារ ពីការខូចខាត ផ្សេងៗ ទៀត និងដើម្បីធានានូវសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពទៅដល់បេសកកម្ម របស់អ្នកជំនាញការ និងដើម្បីបង្កើន ទំនុកចិត្ត រវាងភាគីទាំងពីរ ដែលថា កម្ពុជាមិនបាន ប្រើប្រាស់ប្រាសាទធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធានោះទេ។ សម្តេចតេជោ ក៏បានថ្លែងទៀតថា ការដោះស្រាយបញ្ហាជាលក្ខណៈទ្វេភាគី លែងធ្វើបានតទៅទៀតហើយ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ខ្ញុំបានជំរាបតាមទូរស័ព្ទទៅកាន់ លោកជំទាវ Irina Bokova អគ្គនាយក អង្គការយូណេស្កូ ដើម្បីតាមដានលើលិខិតរបស់ខ្ញុំដែលបានស្នើសុំឲ្យអង្គការយូណេស្កូ បញ្ជូនបេសកកម្មវាយតម្លៃ ជាមួយ នឹងអ្នកសង្កេតការយោធាក្នុងការជួយផ្តល់សុវត្ថិភាព និង ជូនដំណឹងដល់សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិរបសអង្គការ យូណេស្កូពីមហន្តរាយ ដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់ប្រាសាទ។ លោកជំទាវបានបញ្ជាក់ជាបន្តបន្ទាប់ពីការគាំទ្រលើសំណើនេះ ហើយត្រូវពិភាក្សាលើបញ្ហាដែលមាន ជាប្រចាំ ។
នាថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានជួបជាមួយ ឯកឧត្តម បណ្ឌិត Marty Natalagawa ប្រធាននៃរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសមាគមអាស៊ាន ដើម្បីពិភាក្សា ទៅលើស្ថាន-
ការណ៍ តានតឹង និង បង្ហាញពីការគាំទ្ររបស់កម្ពុជា លើជំនួយរបស់សមាគមអាស៊ាន ក្នុងការដោះស្រាយ ស្ថានការណ៍។
នាថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានចេញនូវសេចក្តី ថ្លែងការណ៍មួយជំទាស់ទៅលើការចោទប្រកាន់របស់ថៃ ដែលថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ ប្រាសាទព្រះវិហារធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធាដ៏រឹងមាំ ដើម្បីវាយប្រហារលើទាហានថៃ។
ខ្ញុំ សូមសំដែងនូវការកោតសរសើរ យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះឯកឧត្តម ដែលនឹងអាចពាំនាំនូវ សភាពការណ៍វិវត្តន៍ ថ្មីៗទាំងនេះ ទៅកាន់អគ្គលេខានៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និង ទៅកាន់ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ ដែលធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
សូម ឯកឧត្តម ទទួលនូវការគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់អំពីខ្ញុំ។
ព្រះរាជាណាក្រកម្ពុជា
ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ
រាជរដ្ឋាភិបាល
ឯកឧត្តម Douglas Broderick
ប្រធានសម្របសម្រួល UNDP
ភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១
ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំមានកិត្តិយសសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះការអញ្ជើញមកជួបខ្ញុំកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១ ទាក់ទិនទៅនឹងរឿង វិវាទព្រំដែននៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ និងជំរាប ជូននូវការវិវត្តទាក់ទិននឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលបានកើតឡើង ចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំលើកមុនមក ។
ស្ថានការណ៍យោធាក្នុងអំឡុងពេល ៤ថ្ងៃ នៃការវាយប្រហារផ្ទួនៗគ្នា ចាប់ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ទាហាន ថៃបានប្រើកាំភ្លើងធំ និងទ័ពថ្មើរជើង ជុំវិញតំបន់ប្រាសាទ ដែលបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតយ៉ាងច្រើន និងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចមានរៀបរាប់ពិស្តារខាងក្រោម ដែលសមនឹងពាក្យថា “សង្រ្គាមពិត” ដូចដែលបាន ថ្លែងដោយ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន។
បើទោះបីជា ពុំមានការវាយប្រហារជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ ចាប់ពីថ្ងៃទី៧ខែកុម្ភៈក៏ដោយ ប៉ុន្តែសភាព-ការណ៍នៅតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅឡើយ ដែលនឹងអាចកើតមាន ជាការវាយប្រហារ សារជាថ្មីគ្រប់ពេលវេលា ជាពិសេសនៅពេលដែលថៃ បានបន្តបន្ថែម កំលាំងទ័ពនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន។
ទិដ្ឋភាពមនុស្សធម៌ទាហាន ៣នាក់ និងប៉ូលីស ម្នាក់ ត្រូវបានសំលាប់ទាហាន ២១នាក់ រងរបួស
ជនស៊ីវិល ២នាក់ ត្រូវបានសំលាប់ជនស៊ីវិល ៥០នាក់ បានរងរបួសជនស៊ីវិល ៣.០០០គ្រួសារ ត្រូវបានជំលៀសទៅ ជំរុំជនភៀសខ្លួន ៣កន្លែង ដែលមានចំនួនមនុស្សសរុបប្រហែល១០.០០០នាក់ (៧០ភាគរយ ជាស្រ្តី)។
អ្វីដែលជាក្តីបារម្ភនោះគឺ៖
• ការប្រើប្រាស់អាវុធ ដែលមិនគោរពច្បាប់ ដោយទាហានថៃ ដូចជា អាវុធចង្កោម និង អាវុធគីមី។
• មេរោគ ដែលឆ្លងតាមគ្រាប់បែកចង្កោម (M42 និង M46) ដែលជះឥទ្ឋិពលយ៉ាងខ្លាំងនៅតំបន់ ស្វាយជ្រុំដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អភិរក្ស និងភូមិធម្មជាតិដែលជាភូមិទើបបង្កើតថ្មីដែលមានចំងាយ ២០ គីឡូម៉ែត និងជាទីដែលប្រជាជនមកពីតំបន់ជិតប្រាសាទបានតាំងលំនៅថ្មី។
• ការយក ទីតាំងរស់នៅរបស់ជនស៊ីវិល និងទីអារាម ធ្វើជាគោលដៅនៃការវាយប្រហារ។
ទាហានថៃចំនួនប្រាំនាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយ កម្ពុជា។ ទាហានទាំងប្រាំនាក់នេះ បានទទួលនូវប្រព្រឹត្តិ-
កម្មដោយមនុស្សធម៌ និងស្របទៅតាម អនុសញ្ញាក្រុងហ្សឺណែវ ឆ្នាំ១៩៤៩ ស្តីពី ប្រព្រឹត្តិកម្មលើ ឈ្លើយសឹក ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានដោះលែងជាបន្ទាន់ ។
ទិដ្ឋភាពវប្បធម៌ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ការវាយប្រហារបានបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតដូចខាងក្រោម៖
• ការខូចខាតគោបុរៈទាំងប្រាំ នៃប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
• ការខូចខាតស្កាកសញ្ញាសំគាល់ដែលដាក់នៅប្រាសាទ ដែលសរសេរថា “សម្បត្តិវប្បធម៌ ស្ថិតក្រោមកិច្ចការពារពិសេស” (យោងទៅលើ មាត្រា១៧ នៃ អនុសញ្ញាក្រុងឡាអេ ឆ្នាំ ១៩៥៤ ស្តីពី កិច្ចការពារសម្បត្តិវប្បធម៌ក្នុងពេលមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធ)។
• ការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ទៅលើវត្ត កែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលជាគោលដៅវាយប្រហារទីមួយ នាថ្ងៃ
ទី៤ ខែកុម្ភៈ។
ការចាត់វិធានការដោយកម្ពុជា ចាប់តាំងពីការវាយប្រហារ ថ្ងៃ៤ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១១
នាថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានសរសេរលិខិតទៅកាន់ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីអំពីស្ថានការណ៍ផ្ទុះអាវុធ។
នាថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានធ្វើសារលិខិតទៅកាន់ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្នើសុំធ្វើការកោះប្រជុំជាបន្ទាន់ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់ថៃ និងស្នើសុំឲ្យលិខិតនេះផ្សព្វផ្សាយជាលិខិតផ្លូវការ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ខ្ញុំបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ ទៅកាន់អគ្គនាយកអង្គការយូណេស្កូ (លោកជំទាវ Irina Bokova) ដើម្បីស្នើឲ្យអង្គការយូណេស្កូរៀបចំបញ្ជូនបេសកកម្មវាយតម្លៃ និងជូនដំណឹងទៅដល់ សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិនៃអង្គការយូណេស្កូ អំពីមហន្តរាយ យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមក លើប្រាសាទ។ លោកជំទាវបានបញ្ជាក់បង្ហាញជាបន្តបន្ទាប់ពីការគាំទ្ររបស់លោកជំទាវលើសំណើនេះ ហើយកិច្ចពិភាក្សានឹងបន្តធ្វើ ដើម្បីរៀបចំបេសកកម្មនេះ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ខ្ញុំក៏បានសរសេរលិខិត ទៅប្រធានគណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដើម្បីស្នើសុំឲ្យបញ្ជូនប្រេសិតពិសេសមកប្រាសាទព្រះវិហារ។
នាថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បាន ជម្រាបតាមទូរស័ព្ទទៅកាន់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីស្នើឲ្យអង្គការ សហប្រជាជាតិ បញ្ជូនអ្នកសង្កេតការយោធា ឬកងរក្សាសន្តិសុខ មកសង្រ្គោះប្រាសាទព្រះវិហារ ពីការខូចខាត ផ្សេងៗ ទៀត និងដើម្បីធានានូវសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពទៅដល់បេសកកម្ម របស់អ្នកជំនាញការ និងដើម្បីបង្កើន ទំនុកចិត្ត រវាងភាគីទាំងពីរ ដែលថា កម្ពុជាមិនបាន ប្រើប្រាស់ប្រាសាទធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធានោះទេ។ សម្តេចតេជោ ក៏បានថ្លែងទៀតថា ការដោះស្រាយបញ្ហាជាលក្ខណៈទ្វេភាគី លែងធ្វើបានតទៅទៀតហើយ។
នាថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ខ្ញុំបានជំរាបតាមទូរស័ព្ទទៅកាន់ លោកជំទាវ Irina Bokova អគ្គនាយក អង្គការយូណេស្កូ ដើម្បីតាមដានលើលិខិតរបស់ខ្ញុំដែលបានស្នើសុំឲ្យអង្គការយូណេស្កូ បញ្ជូនបេសកកម្មវាយតម្លៃ ជាមួយ នឹងអ្នកសង្កេតការយោធាក្នុងការជួយផ្តល់សុវត្ថិភាព និង ជូនដំណឹងដល់សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិរបសអង្គការ យូណេស្កូពីមហន្តរាយ ដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់ប្រាសាទ។ លោកជំទាវបានបញ្ជាក់ជាបន្តបន្ទាប់ពីការគាំទ្រលើសំណើនេះ ហើយត្រូវពិភាក្សាលើបញ្ហាដែលមាន ជាប្រចាំ ។
នាថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានជួបជាមួយ ឯកឧត្តម បណ្ឌិត Marty Natalagawa ប្រធាននៃរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសមាគមអាស៊ាន ដើម្បីពិភាក្សា ទៅលើស្ថាន-
ការណ៍ តានតឹង និង បង្ហាញពីការគាំទ្ររបស់កម្ពុជា លើជំនួយរបស់សមាគមអាស៊ាន ក្នុងការដោះស្រាយ ស្ថានការណ៍។
នាថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហោ ណាំហុង បានចេញនូវសេចក្តី ថ្លែងការណ៍មួយជំទាស់ទៅលើការចោទប្រកាន់របស់ថៃ ដែលថា កម្ពុជាបានប្រើប្រាស់ ប្រាសាទព្រះវិហារធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធាដ៏រឹងមាំ ដើម្បីវាយប្រហារលើទាហានថៃ។
ខ្ញុំ សូមសំដែងនូវការកោតសរសើរ យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះឯកឧត្តម ដែលនឹងអាចពាំនាំនូវ សភាពការណ៍វិវត្តន៍ ថ្មីៗទាំងនេះ ទៅកាន់អគ្គលេខានៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និង ទៅកាន់ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់ ដែលធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
សូម ឯកឧត្តម ទទួលនូវការគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់អំពីខ្ញុំ។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី
រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
សុខ អាន
Thailand Continue Beating Drums of War as UN Security Council Readies to Meet
It is sending 20,000 troops to the border, deploying its navy and air force to do aerial surveillance of Cambodian positions and also practiced electronic jamming
While ASEAN has called on all foreign ministers to gather in Jakarta on 22nd February, and while the UNSC readies to meet on 14th February, Thailand is ratcheting up its antics and contrary to deescalating the tenacious border, is sending more than 20,000 soldiers who will be deployed along the Thai-Cambodian border as part of a national defense plan and an incident action plan.
These actions shows the true colors of Thailand’s diplomacy – while it claims Cambodia is the aggressor in the four days of deadly clashes, Thailand is taking extraordinary provocative measures that has one and only intent – to wage all out war on Cambodia if it fails to convince the international community of its supposed innocence.
By sending two jet fighters in such close proximity to the border was an attempt to do a quick over fly to gather aerial intelligence on Cambodian positions and also try out sensing electronics to pin-point Cambodian SAM positions. This was no accident as claimed later by the Thai authorities. War start on such as mistakes.
In addition, from just infantry fighting, than the air force being threatened to be unleashed against Cambodia, knowing well that Cambodia does not have an air force, Thailand is also deploying is navy.
What does this all mean – deploying tens of thousands of additional troops, arming villagers with shot guns, deploying the air force in such close proximity to Cambodia and deploying its naval forces to Cambodia’s border?
The meaning is only one. That Thailand has lost its plot and is preparing itself for a military onslaught against Cambodia as the world knows that Thailand is to be blamed for the real war all these decades and especially that of the past week.
Thailand, sources well placed in Bangkok say, fears an immense loss of face when it was forced to explain to the international community on the situation, threatened to pull out of UNESCO, warned the UNESCO not to send a inspection team to see up close the damage Thai troops had done to the World Heritage of Preah Vihear temple.
It was hoping against hope that Cambodia would back down from its position to go the UNSC as Cambodia has done previously. This time, Cambodia persisted and its diplomatic offensive caught Thailand by surprise so Thailand had to react in a stupidly and hastily planned diplomatic damage control by claiming to be victims.
Too late Thailand. The world has caught you with your hands in the cookie jar – the Preah Vihear temple.
This time, do the honorable thing by accepting the international community. The time to threaten, use of force and military might over the temple is over in this era of Globalization.
The time for the international community to clearly spell out the ICJ ruling and make Thailand accept it or face sanctions is the only way to resolve this crisis once and for all. Cambodia has suffered for centuries and decades under Thai oppression and invasion. This stops now.
(T. Mohan, a long time Political Analyst in Cambodia)
Cambodia’s Deputy Prime Minister Dr. Sok An tells British and Russian ambassadors that the Thais used unconventional arms
PHNOM PENH, February 10 (PRU) – Dr. Sok An told foreign diplomats late Friday that Thai troops fired rounds of unconventional shells, comprising cluster bombs and gas shells at Cambodia’s soldiers during their artillery battles with Cambodia between 4- 7 February, 2011.
His Excellency Dr. Sok An said that extremist Thais, precisely the Yellow-Shirts, had pressured Prime Minister Abhisit Vejjajiva to send Thai troops to dislodge Cambodian villagers from vicinity of the temple of Preah Vihear, which cannot be accepted by Phnom Penh.
“So the situation is very dangerous now. We can see Thai Prime minister Ahisit is working to fulfill the Yellow-Shirt’s demand toseize Cambodia’s land,” he said in the meeting.
Dr. Sok An cited Cambodia’s military source saying that Thai military is building up 25,000 troops along the border supported by more than 100 tanks and heavy weapons.
“The situation is very tough, very dangerous. Nobody can tell whenThailand will attack us again,” Deputy Prime Minister told the two diplomats who wanted to learn more about the Cambodia-Thailand bordersituation.
He said Thai had destroyed Cambodia’s market near the temple before and now they are trying to destroy Cambodia's territory and propertyeven more.
“Thai troops have seriously damaged our Preah Vihear temple and a Buddhist pagoda,” Dr. Sok An told the diplomats.
He briefed the diplomats about the Thai aggression of attacking Cambodia near the Preah Vihear temple from 4 to 7 February, 2011, killing 4 Cambodia’s troops, one policeman, and 2 civilians.
At least 30 Cambodian civilians were wounded by direct bombardments by the Thai army, he said.
More than 3,000 families comprising more than 10,000 displaced villagers, many of whom are are women and children, have been displaced as a result of Thai ombardment of their villages, said Dr. Sok An.
The Deputy Prime Minister told Russian and British ambassadors that Cambodia has petitioned the United Nations Security Council (UNSC), seeking the world body to interpret the ICJ’s decision of 1962 and to send a fact finding mission and or U.N military observers to monitor the cease fire in the area.
“This is the best means to reduce tension and to eliminate the war,” said Dr. Sok An, adding that “these actions meant that there is no hostility to either Thailand or Cambodia.”
Cambodia also sought ASEAN's role in settling the border dispute with Thailand. Cambodia has sent a letter to UNESCO who said they will send its experts to assess the damages sustained by the Preah Vihear temple as a direct result of the Thai shelling.
The UN's legal institution, the International Court of Justice (ICJ) had in 1962 ruled that: the Temple of Preah Vihear is situated in territory under the sovereignty of Cambodia.
The court found that Thailand is under obligation to withdraw any military or police forces, or other guards or keepers, stationed by her at the Temple, or in its vicinity on Cambodian territory.
Thailand is under an obligation to restore to Cambodia any objects of the kind specified in the Cambodia’s fifth submission which may, since the date of the occupation of the Temple by Thailand in 1954, have been removed from the Temple or the Temple area by the Thai authority, said ICJ’s Judgment.
Commentary: Not only a War of Aggression, but also a War to Destroy the Temple of Preah Vihear
A week before deadly fighting erupted in four consecutive days from 04th to 7th February 2011 between Cambodia and Thailand by which Abhisit, Prime Minister of Thailand is widely known as a mastermind who ordered a military exercise at the border close to the Temple of Preah Vihear
It is not important to raise that who fights first and who fights later, but the most important factor related to the deadly fighting is that who creates the causes leading to a real war between the two countries? Why did the Thai armed forces fire artillery at the Temple of Preah Vihear as they are well aware that the Temple is the world heritage site which must be protected and preserved as guaranteed by the Hague Convention of 1954?
In the eyes of the national and international public opinion it is fully aware that some of the causes are firstly, Thailand used its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map to keep claiming the area adjacent to the Temple of Preah Vihear, which grossly violated the 1962 ICJ judgment. Secondly, Abhisit ordered a military exercise close to the border without giving any notification to Cambodia in its attempts to occupy the abovementioned area or even to destroy the Temple as soon as possible following the PAD’s pressure on Abhisit.
In 2008, Democrat was the opposition party, by which Abhisit provoked the PAD to protest against the listing of the Temple of Preah Vihear in the world heritage list which brought in the Thai aggression into the sovereign Cambodian territory in the area around the Temple on 15 July 2008. With full support of the PAD, Abhisit promised to retake the Temple of Preah Vihear to Thailand, failed in its efforts to thwart inscription of the Temple of Preah Vihear, failed in its efforts to have joint Management Plan, and later failed in its efforts to derail the Management Plan during the 34th Session of WHC held in Brasilia of Brazil in 2010.
Now Abhisit and Kasit are holding Cambodia hostage in its internal political conflict to divert attention from Bangkok to Phnom Penh, particularly, to push the Democrat winning in the upcoming elections. The real causes of the dispute stem from Thailand’s usage of its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map. So far as we learned, it is only recognized by Thailand itself, to keep claiming the area adjacent to the Temple.
In 1962, the ICJ used ANNEX I Map as the basis to rule that the Temple of Preah Vihear and its vicinity are situated in the territory under the Cambodian sovereignty. In its reasoning, ICJ clearly demonstrated the legal validity of frontier line which was drawn on the ANNEX I Map by the French-Siamese Joint Commission and accepted by both parties in 1908. Therefore, there is no doubt that the pagoda, which is situated approximately 300 meters from the Temple , and 700 meters inside Cambodian territory belongs to Cambodia
The Thai authorities did not raise objection to the construction of pagoda in 1998 along with a market following the peace and political stability achieved throughout the country in Cambodian history. In this sense, the Thai Government can not say that they are not aware of the construction since 1998. For the existence of this pagoda, in 2008, the Thai Governor of Sisaket Province acknowledged that it was built in 1998. It is crystal clear that the legitimacy of the pagoda was not protested by any Thai authorities until the Temple of Preah Vihear was proposed by Cambodian Government to inscribe the Temple on the World Heritage List in 2007 in Christchurch of New Zealand and was officially granted its status in Quebec of Canada in 2008.
By the year 2000, a MOU was signed between Cambodia and Thailand
Now Thailand’s credibility in its international relations with Cambodia is being watched carefully by the international community, by which Thailand has been seen by the later as a big bully of Cambodia, a small member country of the ASEAN. Given the recent act of aggression of Thai armed forces against Cambodia, Thailand is badly facing with a losing face, image and dignity on the international fora by its claiming to own the area adjacent to the Temple contrary to the international rule of law. In such a very ugly move, Thailand
In the eyes of the national and international public opinion, Abhisit could not make any excuse to reserve its rights of self defense once the Temple already suffered grave damage as the direct result of Thai armed forces’ artillery shelling. Abhisit is clearly aware that the Temple of Preah Vihear is not a military base. On the contrary, the Temple of Preah Vihear is a place for worship and tourism. And at all time there are only a small number of policemen with only light weapons to provide safety to the visitors at the Temple. However, Abhisit could not justify Thailand’s attack at the Temple of Preah Vihear once the Temple is world heritage which must be protected and preserved in the event of armed conflict as guaranteed by the 1954 Hague Convention, which all High Contracting Parties are determined to take all possible steps to protect cultural property.
The Cambodian Mine Action Center’s preliminary report revealed that Thai armed forces fired cluster munitions at the Temple, in which some cluster munitions exploded on the temple grounds and other did not, but those which did not explode will take lives of human being after the fighting ends. This is a real war, not armed clash, which the Thai armed forces’ heavy shelling pounded at the Temple. This is a real war because heavy artilleries and cluster munitions have been fired at the Temple by Thai armed forces under the war waged by Abhisit, and he must be responsible for that.
In this sense, according to the 1954 convention, it is an urgent and most important matter to have the UN Military Observers along with Unesco Assessment Team to visit the Temple of Preah Vihear for its assessment of damages on the spot since the Temple has been granted the status as World Heritage in 2008. With its grave damage, now The Temple of Preah Vihear is really demanding for the international contribution to protect and preserve immediately in conformity with the implementation of the Management Plan which was already submitted to the WHC by Cambodia during the 34th Session of the WHC in Brasilia in 2010. Cambodia gained support in implementation of the Management Plan from the report issued by the World heritage Centre, which serve as the secretariat to the World Heritage Committee.
Therefore, member countries of WHC must take into consideration the urgent matter for protection and preservation of the Temple which is being gravely destroyed by Thai armed forces’ heavy shells. The living soul of the Temple of Preah Vihear is crying for help from UNESCO, one of the most powerful United Nations agencies and the international community for the protection and the salvation of the long-lasting existing cultural heritage of all mankind.
By Long Sokun
Young Researcher on the Case Concerning The Temple of Preah Vihear
(Cambodia v. Thailand) 15 June 1962
Not only a War of Aggression, but also a War to Destroy the Temple of Preah Vihear
A week before deadly fighting erupted in four consecutive days from 04th to 7th February 2011 between Cambodia and Thailand by which Abhisit, Prime Minister of Thailand is widely known as a mastermind who ordered a military exercise at the border close to the Temple of Preah Vihear. A few days later, Abhisit demanded Cambodia to remove its national flag from the KEO SIKHA KIRI SVARA pagoda. It is crystal clear that Abhisit prepared a well premeditated plan to wage a war against Cambodia aimed at occupying the vicinity of the Temple of Preah Vihear or even to destroy the Temple as soon as possible prior to the 35th Session of WHC which will be held in Bahrain in June 2011. The real war started once the Thai armed forces stormed into the area belonging de jure and de facto to Cambodia. Heavy artilleries and cluster munition were fired by Thai armed forces at the Temple of Preah Vihear and other areas adjacent to the temple, which inflicted serious damages.
It is not important to raise that who fights first and who fights later, but the most important factor related to the deadly fighting is that who creates the causes leading to a real war between the two countries? Why did the Thai armed forces fire artillery at the Temple of Preah Vihear as they are well aware that the Temple is the world heritage site which must be protected and preserved as guaranteed by the Hague Convention of 1954?
In the eyes of the national and international public opinion it is fully aware that some of the causes are firstly, Thailand used its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map to keep claiming the area adjacent to the Temple of Preah Vihear, which grossly violated the 1962 ICJ judgment. Secondly, Abhisit ordered a military exercise close to the border without giving any notification to Cambodia in its attempts to occupy the abovementioned area or even to destroy the Temple as soon as possible following the PAD’s pressure on Abhisit.
In 2008, Democrat was the opposition party, by which Abhisit provoked the PAD to protest against the listing of the Temple of Preah Vihear in the world heritage list which brought in the Thai aggression into the sovereign Cambodian territory in the area around the Temple on 15 July 2008. With full support of the PAD, Abhisit promised to retake the Temple of Preah Vihear to Thailand, failed in its efforts to thwart inscription of the Temple of Preah Vihear, failed in its efforts to have joint Management Plan, and later failed in its efforts to derail the Management Plan during the 34th Session of WHC held in Brasilia of Brazil in 2010.
Now Abhisit and Kasit are holding Cambodia hostage in its internal political conflict to divert attention from Bangkok to Phnom Penh, particularly, to push the Democrat winning in the upcoming elections. The real causes of the dispute stem from Thailand’s usage of its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map. So far as we learned, it is only recognized by Thailand itself, to keep claiming the area adjacent to the Temple.
In 1962, the ICJ used ANNEX I Map as the basis to rule that the Temple of Preah Vihear and its vicinity are situated in the territory under the Cambodian sovereignty. In its reasoning, ICJ clearly demonstrated the legal validity of frontier line which was drawn on the ANNEX I Map by the French-Siamese Joint Commission and accepted by both parties in 1908. Therefore, there is no doubt that the pagoda, which is situated approximately 300 meters from the Temple, and 700 meters inside Cambodian territory belongs to Cambodia.
The Thai authorities did not raise objection to the construction of pagoda in 1998 along with a market following the peace and political stability achieved throughout the country in Cambodian history. In this sense, the Thai Government can not say that they are not aware of the construction since 1998. For the existence of this pagoda, in 2008, the Thai Governor of Sisaket Province acknowledged that it was built in 1998. It is crystal clear that the legitimacy of the pagoda was not protested by any Thai authorities until the Temple of Preah Vihear was proposed by Cambodian Government to inscribe the Temple on the World Heritage List in 2007 in Christchurch of New Zealand and was officially granted its status in Quebec of Canada in 2008.
By the year 2000, a MOU was signed between Cambodia and Thailand on the Survey and Demarcation of Land Boundary in which neither pagoda nor market were raised or even protested by Thai Government. According to article 1 (c) of the said MOU, both parties agreed to use the maps of the French- Siamese Commission, which were established by the Convention of 1904 and the Treaty of 1907, by which ANNEX 1 Map used by ICJ in its 1962 judgment was included for the Survey and Demarcation of Land Boundary between the two countries.
Now Thailand’s credibility in its international relations with Cambodia is being watched carefully by the international community, by which Thailand has been seen by the later as a big bully of Cambodia, a small member country of the ASEAN. Given the recent act of aggression of Thai armed forces against Cambodia, Thailand is badly facing with a losing face, image and dignity on the international fora by its claiming to own the area adjacent to the Temple contrary to the international rule of law. In such a very ugly move, Thailand is being exposed as a big bully, an international vigilante that openly defies the international rule of law and acts like Hitler, an international criminal and an anarchist in vanishing the World Order as already stated in the UN Charter.
In the eyes of the national and international public opinion, Abhisit could not make any excuse to reserve its rights of self defense once the Temple already suffered grave damage as the direct result of Thai armed forces’ artillery shelling. Abhisit is clearly aware that the Temple of Preah Vihear is not a military base. On the contrary, the Temple of Preah Vihear is a place for worship and tourism. And at all time there are only a small number of policemen with only light weapons to provide safety to the visitors at the Temple. However, Abhisit could not justify Thailand’s attack at the Temple of Preah Vihear once the Temple is world heritage which must be protected and preserved in the event of armed conflict as guaranteed by the 1954 Hague Convention, which all High Contracting Parties are determined to take all possible steps to protect cultural property.
The Cambodian Mine Action Center’s preliminary report revealed that Thai armed forces fired cluster munitions at the Temple, in which some cluster munitions exploded on the temple grounds and other did not, but those which did not explode will take lives of human being after the fighting ends. This is a real war, not armed clash, which the Thai armed forces’ heavy shelling pounded at the Temple. This is a real war because heavy artilleries and cluster munitions have been fired at the Temple by Thai armed forces under the war waged by Abhisit, and he must be responsible for that.
In this sense, according to the 1954 convention, it is an urgent and most important matter to have the UN Military Observers along with Unesco Assessment Team to visit the Temple of Preah Vihear for its assessment of damages on the spot since the Temple has been granted the status as World Heritage in 2008. With its grave damage, now The Temple of Preah Vihear is really demanding for the international contribution to protect and preserve immediately in conformity with the implementation of the Management Plan which was already submitted to the WHC by Cambodia during the 34th Session of the WHC in Brasilia in 2010. Cambodia gained support in implementation of the Management Plan from the report issued by the World heritage Centre, which serve as the secretariat to the World Heritage Committee.
Therefore, member countries of WHC must take into consideration the urgent matter for protection and preservation of the Temple which is being gravely destroyed by Thai armed forces’ heavy shells. The living soul of the Temple of Preah Vihear is crying for help from UNESCO, one of the most powerful United Nations agencies and the international community for the protection and the salvation of the long-lasting existing cultural heritage of all mankind.
By Long Sokun
Young Researcher on the Case Concerning The Temple of Preah Vihear
(Cambodia v. Thailand) 15 June 1962
It is not important to raise that who fights first and who fights later, but the most important factor related to the deadly fighting is that who creates the causes leading to a real war between the two countries? Why did the Thai armed forces fire artillery at the Temple of Preah Vihear as they are well aware that the Temple is the world heritage site which must be protected and preserved as guaranteed by the Hague Convention of 1954?
In the eyes of the national and international public opinion it is fully aware that some of the causes are firstly, Thailand used its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map to keep claiming the area adjacent to the Temple of Preah Vihear, which grossly violated the 1962 ICJ judgment. Secondly, Abhisit ordered a military exercise close to the border without giving any notification to Cambodia in its attempts to occupy the abovementioned area or even to destroy the Temple as soon as possible following the PAD’s pressure on Abhisit.
In 2008, Democrat was the opposition party, by which Abhisit provoked the PAD to protest against the listing of the Temple of Preah Vihear in the world heritage list which brought in the Thai aggression into the sovereign Cambodian territory in the area around the Temple on 15 July 2008. With full support of the PAD, Abhisit promised to retake the Temple of Preah Vihear to Thailand, failed in its efforts to thwart inscription of the Temple of Preah Vihear, failed in its efforts to have joint Management Plan, and later failed in its efforts to derail the Management Plan during the 34th Session of WHC held in Brasilia of Brazil in 2010.
Now Abhisit and Kasit are holding Cambodia hostage in its internal political conflict to divert attention from Bangkok to Phnom Penh, particularly, to push the Democrat winning in the upcoming elections. The real causes of the dispute stem from Thailand’s usage of its mysterious, unilateral and internationally unrecognized map. So far as we learned, it is only recognized by Thailand itself, to keep claiming the area adjacent to the Temple.
In 1962, the ICJ used ANNEX I Map as the basis to rule that the Temple of Preah Vihear and its vicinity are situated in the territory under the Cambodian sovereignty. In its reasoning, ICJ clearly demonstrated the legal validity of frontier line which was drawn on the ANNEX I Map by the French-Siamese Joint Commission and accepted by both parties in 1908. Therefore, there is no doubt that the pagoda, which is situated approximately 300 meters from the Temple, and 700 meters inside Cambodian territory belongs to Cambodia.
The Thai authorities did not raise objection to the construction of pagoda in 1998 along with a market following the peace and political stability achieved throughout the country in Cambodian history. In this sense, the Thai Government can not say that they are not aware of the construction since 1998. For the existence of this pagoda, in 2008, the Thai Governor of Sisaket Province acknowledged that it was built in 1998. It is crystal clear that the legitimacy of the pagoda was not protested by any Thai authorities until the Temple of Preah Vihear was proposed by Cambodian Government to inscribe the Temple on the World Heritage List in 2007 in Christchurch of New Zealand and was officially granted its status in Quebec of Canada in 2008.
By the year 2000, a MOU was signed between Cambodia and Thailand on the Survey and Demarcation of Land Boundary in which neither pagoda nor market were raised or even protested by Thai Government. According to article 1 (c) of the said MOU, both parties agreed to use the maps of the French- Siamese Commission, which were established by the Convention of 1904 and the Treaty of 1907, by which ANNEX 1 Map used by ICJ in its 1962 judgment was included for the Survey and Demarcation of Land Boundary between the two countries.
Now Thailand’s credibility in its international relations with Cambodia is being watched carefully by the international community, by which Thailand has been seen by the later as a big bully of Cambodia, a small member country of the ASEAN. Given the recent act of aggression of Thai armed forces against Cambodia, Thailand is badly facing with a losing face, image and dignity on the international fora by its claiming to own the area adjacent to the Temple contrary to the international rule of law. In such a very ugly move, Thailand is being exposed as a big bully, an international vigilante that openly defies the international rule of law and acts like Hitler, an international criminal and an anarchist in vanishing the World Order as already stated in the UN Charter.
In the eyes of the national and international public opinion, Abhisit could not make any excuse to reserve its rights of self defense once the Temple already suffered grave damage as the direct result of Thai armed forces’ artillery shelling. Abhisit is clearly aware that the Temple of Preah Vihear is not a military base. On the contrary, the Temple of Preah Vihear is a place for worship and tourism. And at all time there are only a small number of policemen with only light weapons to provide safety to the visitors at the Temple. However, Abhisit could not justify Thailand’s attack at the Temple of Preah Vihear once the Temple is world heritage which must be protected and preserved in the event of armed conflict as guaranteed by the 1954 Hague Convention, which all High Contracting Parties are determined to take all possible steps to protect cultural property.
The Cambodian Mine Action Center’s preliminary report revealed that Thai armed forces fired cluster munitions at the Temple, in which some cluster munitions exploded on the temple grounds and other did not, but those which did not explode will take lives of human being after the fighting ends. This is a real war, not armed clash, which the Thai armed forces’ heavy shelling pounded at the Temple. This is a real war because heavy artilleries and cluster munitions have been fired at the Temple by Thai armed forces under the war waged by Abhisit, and he must be responsible for that.
In this sense, according to the 1954 convention, it is an urgent and most important matter to have the UN Military Observers along with Unesco Assessment Team to visit the Temple of Preah Vihear for its assessment of damages on the spot since the Temple has been granted the status as World Heritage in 2008. With its grave damage, now The Temple of Preah Vihear is really demanding for the international contribution to protect and preserve immediately in conformity with the implementation of the Management Plan which was already submitted to the WHC by Cambodia during the 34th Session of the WHC in Brasilia in 2010. Cambodia gained support in implementation of the Management Plan from the report issued by the World heritage Centre, which serve as the secretariat to the World Heritage Committee.
Therefore, member countries of WHC must take into consideration the urgent matter for protection and preservation of the Temple which is being gravely destroyed by Thai armed forces’ heavy shells. The living soul of the Temple of Preah Vihear is crying for help from UNESCO, one of the most powerful United Nations agencies and the international community for the protection and the salvation of the long-lasting existing cultural heritage of all mankind.
By Long Sokun
Young Researcher on the Case Concerning The Temple of Preah Vihear
(Cambodia v. Thailand) 15 June 1962
Cambodia’s Deputy Prime Minister Dr. Sok An says exports to Japan increases
Phnom Penh, February 10 (PRU) – Deputy Prime Minister Dr. Sok An said late Friday that Cambodia’s exports to Japan has increased to $90 million US last year from $40 million in 2009.
Dr. Sok An told Japan’s deputy foreign minister H.E Yutaka Banno that there are now 21 Japanese companies operating in Cambodia, capitalized at almost $200 million US.
He also said that Cambodia has been implementing the anti-corruption law, which is part of the government’s efforts to improve transparency, good governance as well as to attract more foreign investments.
Cambodia has seen hefty investments in infrastructures, which is one of the government’s priority, to reduce poverty as proven by the US-based International Republican Institute (IRI) which, through its poll survey found that 76 percent of Cambodian respondents supported the government’s policy.
Dr. Sok An requested Japan to assist Cambodia in the newly established National Training Board (NTB) to train Cambodia’s graduates to be ready for employment as well as the National Employment Agency (NEA) in order to enhance its efficiency.
He also recalled the success the 5 world records of the Extraordinary Chamber in the Courts of Cambodia (ECCC).
Dr. Sok An also briefed the diplomat about the Thai’s aggression in attacking Cambodia near the Preah Vihear temple from 4 to 7 February, 2011, killing 4 Cambodia’s troops, one policeman, and 2 civilians.
At least 30 Cambodian civilians were wounded by the Thai army's bombardment, said Dr. Sok An.
More than 3,000 families or more than 10,000 people have become displaced, many of whom are women and children, as a result of Thai army's shelling into their villages, said Dr. Sok An.
The Deputy Prime Minister also told Japanese deputy foreign minister that Cambodia has petitioned the United Nations Security Council (UNSC), seeking the world body to interpret the ICJ’s decision 1962 and to send a fact finding mission and or U.N military observers to monitor the cease fire in the area.
“This is the best solution, which also helps to build trust between Cambodia and Thailand,” said Dr. Sok An.
Cambodia also sought ASEAN's role in settling the border dispute with Thailand. Cambodia has sent a letter to UNESCO who said they will send its experts to assess the damage sustained by the Preah Vihear temple as a result of the Thai army's bombardment.
The UN's legal institution, the International Court of Justice (ICJ) had in 1962 ruled that: the Temple of Preah Vihear is situated in territory under the sovereignty of Cambodia.
The court found that Thailand is under obligation to withdraw any military or police force, or other guards or keepers, stationed by her at the Temple, or in its vicinity on Cambodian territory.
Thailand is under an obligation to restore to Cambodia any objects of the kind specified in the Cambodia’s fifth submission which may, since the date of the occupation of the Temple by Thailand in 1954, have been removed from the Temple or the Temple area by the Thai authority, said the ICJ’s Judgment.
Dr. Sok An told Japan’s deputy foreign minister H.E Yutaka Banno that there are now 21 Japanese companies operating in Cambodia, capitalized at almost $200 million US.
He also said that Cambodia has been implementing the anti-corruption law, which is part of the government’s efforts to improve transparency, good governance as well as to attract more foreign investments.
Cambodia has seen hefty investments in infrastructures, which is one of the government’s priority, to reduce poverty as proven by the US-based International Republican Institute (IRI) which, through its poll survey found that 76 percent of Cambodian respondents supported the government’s policy.
Dr. Sok An requested Japan to assist Cambodia in the newly established National Training Board (NTB) to train Cambodia’s graduates to be ready for employment as well as the National Employment Agency (NEA) in order to enhance its efficiency.
He also recalled the success the 5 world records of the Extraordinary Chamber in the Courts of Cambodia (ECCC).
Dr. Sok An also briefed the diplomat about the Thai’s aggression in attacking Cambodia near the Preah Vihear temple from 4 to 7 February, 2011, killing 4 Cambodia’s troops, one policeman, and 2 civilians.
At least 30 Cambodian civilians were wounded by the Thai army's bombardment, said Dr. Sok An.
More than 3,000 families or more than 10,000 people have become displaced, many of whom are women and children, as a result of Thai army's shelling into their villages, said Dr. Sok An.
The Deputy Prime Minister also told Japanese deputy foreign minister that Cambodia has petitioned the United Nations Security Council (UNSC), seeking the world body to interpret the ICJ’s decision 1962 and to send a fact finding mission and or U.N military observers to monitor the cease fire in the area.
“This is the best solution, which also helps to build trust between Cambodia and Thailand,” said Dr. Sok An.
Cambodia also sought ASEAN's role in settling the border dispute with Thailand. Cambodia has sent a letter to UNESCO who said they will send its experts to assess the damage sustained by the Preah Vihear temple as a result of the Thai army's bombardment.
The UN's legal institution, the International Court of Justice (ICJ) had in 1962 ruled that: the Temple of Preah Vihear is situated in territory under the sovereignty of Cambodia.
The court found that Thailand is under obligation to withdraw any military or police force, or other guards or keepers, stationed by her at the Temple, or in its vicinity on Cambodian territory.
Thailand is under an obligation to restore to Cambodia any objects of the kind specified in the Cambodia’s fifth submission which may, since the date of the occupation of the Temple by Thailand in 1954, have been removed from the Temple or the Temple area by the Thai authority, said the ICJ’s Judgment.
វិចារណកថា៖ ការវាយលុកផ្នែកនយោបាយរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យសៀមខ្សោះឈាមបាត់បង់ជំហរ
ការ វាយលុកផ្នែកនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅលើពួកឈ្មួញ សង្គ្រាមឈ្លានពានសៀមនៅប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះបណ្ដាលឱ្យពួក ចោរសៀម ពីលើដល់ក្រោមស្លន់ស្លោត្រដរខ្យល់ស្ទុះរកច្រកចេញស្ទើរលែងរួច ។ ការបើក កិច្ចជំនុំជាបន្ទាន់របស់ក្រុមប្រឹក្សាអង្គការសហប្រជាជាតិដោយកោះហៅចោរ សៀមឱ្យចូលរួម , ការ ប្រកាសផ្ដល់ជូនផែនទីអតីតសហព័ន្ធឥណ្ឌូចិនពីប្រទេស បារាំង និងការត្រៀមបញ្ជូនបេសកជនរបស់អង្គការវប្បធម៌ពិភពលោក (យូណេ ស្កូ ) មក ពិនិត្យការបាញ់បំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារពីសំណាក់ចោរសៀមជាដើម សុទ្ធតែជាអន្លូងសំពងក្បាលចោរសៀមឈ្លានពានព្រមៗគ្នាពីសំណាក់អ ន្ដរជាតិ ធ្វើឱ្យក្រុមចោរញញីញញ័រស្លាឈាមខំស្រែកបិទបាំងទង្វើទុច្ចរិត គ្រប់យ៉ាងរបស់ខ្លួន ទាំងអស់សង្ឃឹម ។
ទោះបីជា ក្រុមមេដឹកនាំចោរសៀមខំជំទាលលុបដានឈ្លានពានរបស់ខ្លួនដោយ វិធីទុច្ចរិតយ៉ាងណា ក៏នៅថ្ងៃចន្ទសបា្ដហ៍ខាងមុខ ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការ សហប្រជាជាតិដែលមាន១៥ប្រទេសចូលរួមនឹងបើកជំនុំពិនិត្យលើផល វិបាកនៃ សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់សៀមមកលើកម្ពុជា ពិសេសការបំផ្លាញដោយគ្រាប់ ផ្លោងទៅលើប្រាសាទព្រះវិហារ និងការប្រើអាវុធគីមីនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះមកលើ ទឹកដីកម្ពុជាកាលពីសប្ដាហ៍មុននេះដែរ ។ ដូច្នេះ នៅលើវេទិកានយោបាយអន្ដរជាតិ លើកទី១នេះ អន្ដរជាតិនឹងពិតជាឃើញនូវសារជាតិនិងទង្វើឧក្រិដ្ឋរបស់ក្រុម ចោរ សៀមយ៉ាងប្រត្យក្ស ។ បន្ទាប់ ពីនោះ ក្រុមបច្ចេកទេសនៃអង្គការយូណេស្កូនឹងចូល មកកម្ពុជា ដើម្បីកត់ត្រាបូកសរុបការខូចខាតប្រាសាទដែលបណ្ដាលមកពីសង្គ្រា ម ឈ្លានពានរបស់ក្រុមសៀមនេះជាបន្ដទៀត ។ ទាំង នេះជាការប្រមូលសំណុំរឿង ឧក្រិដ្ឋរបស់ចោរសៀម ដើម្បីចាប់មេខ្លោងឈ្លានពានមួយនេះឱ្យទទួលខុសត្រូវ លើមហន្ដរាយមួយនេះនៅចំពោះមុខច្បាប់ និងចំពោះមុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។
ក្រៅ ពីសកម្មភាពជាបន្ដបន្ទាប់របស់អង្គការពិភពលោកដូចបានរៀបចំនិង ប្រព្រឹត្ដទៅនៅថ្ងៃខាងមុខឆាប់ៗនេះ បញ្ហាមួយដែលធ្វើឱ្យក្រុមចោរសៀមកាន់តែ ស្លន់ស្លោស្លឈាមមែនទែន គឺការប្រកាសផ្ដល់ជូនផែនទីឥណ្ឌូចិនពីប្រទេស បារាំងទៅឱ្យប្រទេសកម្ពុជានិងសៀម ។ ផែនទី ដែលមានចំណាស់ជាង១០០ឆ្នាំនេះ ជាលិខិតូបករណ៍ដ៏មានតម្លៃបំផុតមួយក្នុងការផ្ទៀងផ្ទាត់ស្វែង រកខ្សែបន្ទាត់ព្រំ ប្រទល់ជាក់លាក់រវាងកម្ពុជានិងសៀម ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានស្នើសុំជាផ្លូវការទៅ ប្រទេសបារាំងដើម្បីយកផែនទីនេះហើយ , ប៉ុុន្ដែប្រទេសសៀម តាមរយៈក្រុមមេ ខ្លោងសង្គ្រាម ដូចជាអាប់ភីស៊ីត , ស៊ូ ថេប និងកាស៊ីត ភិរម្យ ជាដើមបានបដិសេធ ទាំងធ្មេចភ្នែក ហើយនិយាយទាំងពភ្លឺពភ្លើរវើរវាយដូចក្មេងបៀមដៃឱ្យបារាំងជួយ ទប់ស្កាត់យូណេស្កូ កុំទទួលបញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ទៅវិញ ។ ពិ និត្យឥរិយាបទរបស់ពួកចោរសៀមក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ វា ដូចពួកនេះកំពុងត្រដរខ្យល់យ៉ាងសំបើម ហើយខំស្រែកអំពាវនាវរកការជួយបន្ធូរ សម្ពាធទាំងគ្មានសង្ឃឹម ។
ប្រការ ទាំងឡាយដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ទៀតគឺ ពេលនេះពួកចោរសៀមពុំ មានហេតុផលឬតឹកតាងស្របច្បាប់ណាមួយដើម្បីពន្យល់អង្គការសហប្រជា ជាតិ អំពីលក្ខណៈសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់ខ្លួនមកលើកម្ពុជា ហើយក៏ពុំមានសិទ្ធិអ្វីហាម ឃាត់ក្រុមបេសកជនយូណេស្កូចូលមកកម្ពុជា ដើម្បីពិនិត្យស្លាកស្នាមបំផ្លិច បំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារដែរ ពីព្រោះប្រាសាទនេះស្ថិតនៅក្នុងបូរណភាពដែនដី កម្ពុជា ដូចដែលសាលក្រមតុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិក្រុងឡាអេបានសម្រេច កាលខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ ជាភស្ដុតាងស្រាប់ ។
ព្រឹត្ដិ ការណ៍ជំនុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដី ពីសង្គ្រាម ឈ្លានពានរបស់សៀមមកលើកម្ពុជានៅថ្ងៃចន្ទដើមសបា្ដហ៍ខាងមុខនេះ ជាដំណាក់ កាលបឋមនៃការពិនិត្យរាវរកបទឧក្រិដ្ឋរបស់ចោរសៀមតាមសំណើរបស់ ប្រទេស កម្ពុជា ។ នេះ ជាព្រឹត្ដិការណ៍វាយលុកផ្នែកនយោបាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពរបស់ កម្ពុជា បន្ទាប់ពីកម្ពុជាទប់ទល់បង្ក្រាបកម្លាំងឈ្លានពានរបស់សៀមឱ្យ បាក់ បបខ្លបខ្លាចនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនរួចហើយ ។ ចំណែក ខាងពួកចោរសៀម ឈ្លានពានវិញ ពេលនេះកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទ័លច្រក ដោយត្រូវកម្ពុជានិង អន្ដរជាតិជាន់ស្ទើរលៀនអណ្ដាតទាំងកណ្ដាលថ្ងៃ ។ ពេល នេះអ្វីដែលគេបានឮ យ៉ាងច្បាស់នោះគឺ ក្រុមចោរសៀមកំពុងអង្វរកម្ពុជាឱ្យវិលទៅរកកិច្ចចរចា ទ្វេភាគីដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា ប៉ុន្ដែដោយសារតែការចរចាទ្វេភាគីមិនមាន ប្រយោជន៍ ពោលគឺចោរសៀមចេះតែភូតភរកុហកអូសបន្លាយពេលដើម្បី បំពេញមហិច្ឆតាឈ្លានពានរបស់ខ្លួនជារហូតនោះ , ដូច្នេះ ទ្វេភាគីមិនអាចវិល ត្រឡប់ថយក្រោយជាដាច់ខាត ។
ពិ និត្យលើវិវត្ដន៍នៃដំណើរបញ្ចប់សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់សៀមពេល នេះ វាមានលំនាំដូចកម្ពុជានិងអន្ដរជាតិកំពុងសហការជាន់ពន្លិចឱ្យ លិចលង់ពួកចោរ សៀមសម័យថ្មីដ៏មហាយង់ឃ្នងនេះដែរ ។ ចោរសៀមសមតែនឹងត្រូវទទួលវាសនាយ៉ាងនេះ ៕ដោយ ៖ អាចារ្យ កេត
វិចារណកថា ៖ កម្ពុជាត្រូវតែអូស.កបង្ហាញមុខចោរសៀមឈ្លានពានទៅវេទិកាអន្ដរជាតិ
៤ថ្ងៃ នៃការផ្ដក់ផ្លោងជញ្ជ្រំដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរពីសំណាក់កង ទ័ពសៀម ឈ្លានពានបានស្ងប់ស្ងាត់បន្ដិចវិញហើយ បន្ទាប់ពីទទួលមេរៀនយ៉ាងជូរចត់ពី សំណាក់កងទ័ពដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់កម្ពុជា ។ បញ្ហាដែលនៅសល់ពីការឈ្លាន ពានជាទ្រង់ទ្រាយធំរបស់សៀមនេះ គឺស្លាកស្នាមនៃការខូចខាតមួយផ្នែកនៃប្រាសាទ ព្រះវិហារ និងការប្រឈមមុខរបស់ពួកឈ្លានពានទៅនឹងទំនួលខុសត្រូវទាំងស្រុង លើការបំផ្លាញបេតិកភណ្ឌពិភពលោកមួយនេះ ។
ស ង្គ្រាមឈ្លានពានជាទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ចោរសៀមមកលើដែនអធិបតេយ្យ កម្ពុជា ជាកំហុសឆ្គងយ៉ាងធំមួយនៃសេចក្ដីសម្រេចខាងនយោបាយរបស់នាយក រដ្ឋមន្ដ្រីថៃអាប់ភីស៊ីត ព្រោះតែគាត់ចង់វាយអែបស៊ីអបជាមួយក្រុមជ្រុលនិយម មួយក្ដាប់តូចនៅក្នុងស្រុកសៀម។ ឥឡូវនេះ ពិភពលោកទាំងមូលតាំងពីក្រុម ប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ, សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឬ អាស៊ាន និងអង្គយូណេស្កូកំពុងផ្ដោតអារម្មណ៍មកលើឧក្រិដ្ឋកម្មនៃស ង្គ្រាមឈ្លាន ពានរបស់សៀមមកលើកម្ពុជាយ៉ាងយកចិត្ដទុកដាក់ ហើយវិធានការចាំបាច់ មួយចំនួនដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើស្មោកគ្រោករបស់សៀមនេះនឹងត្រូវមាន ជាយថា ហេតុនៅពេលខាងមុខនេះ តាមសំណើរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដែលបាននិងកំពុងរង គ្រោះក្នុងមហិច្ឆតាចោរសៀមនេះ ។
រ ដ្ឋាភិបាលក្រុងបាងកកកំពុងត្រដរខ្យល់ដោយប្រកាសបដិសេធទាំងឥត អៀន ខ្មាស មិនទទួលខុសត្រូវការបាញ់ផ្លោងរបស់ពួកគេមកលើប្រាសាទព្រះវិហារ ហើយចេះតែដោះសាផ្ដេសផ្ដាសចោទកម្ពុជាថា បានបើកការវាយប្រហារឬបាញ់ កងទ័ពឈ្លានពានរបស់ពួកគេមុន, ជួនកាលគេសារភាពដោយមិនចំពោះថា គ្រាប់ផ្លោងរបស់ពួកគេមកលើប្រាសាទព្រះវិហារ ជាការផ្លោងដោយភាន់ច្រឡំ... រហូតដល់ពេលខ្លះពួកសៀមមិនហ៊ានទាំងទទួលស្គាល់ទាហានចារកម្មរបស់ ខ្លួន ដែលកម្ពុជាចាប់ជាឈ្លើយសឹកទៀតផង ។ កិរិយាទាំងអស់នេះបង្ហាញថា សកម្មភាពយោធាដែលអាប់ភីស៊ីតប្រើប្រាស់ឈ្លានពានកម្ពុជា ជាកិរិយាប្រថុយ ប្រថានមួយគ្មានគោលដៅច្បាស់លាស់ ឬនិយាយម្យ៉ាងទៀតថា ទង្វើឈ្លានពាន របស់ក្រុងបាងកកមកលើកម្ពុជាក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ ជាកិរិយាស្រពេច ស្រពិល មិនស្គាល់ខ្លួនឯង មិនស្គាល់អ្នកដទៃច្បាស់លាស់ ដែលនៅទីបំផុតត្រូវផុត ដៃផុតជើង ទ័លច្រកគ្រប់ទិសដូចនេះឯង ។
ទោះ យ៉ាងណា សង្គ្រាមដ៏មហាទុច្ចរិតអយុត្ដិធម៌របស់ក្រុងបាងកកដែលពួក អាវលឿងស្រេកឈាមនៅទីនោះជំរុញឱ្យធ្វើយ៉ាងងងឹតងងល់មកនេះ វាមិនមែនជា ការជួយលើកកម្ពស់មនសិការស្នេហាជាតិខ្មោចយក៍អីដូចក្រុមអាវលឿង ឃោសនា នោះទេ ប៉ុន្ដែវាបានធ្វើឱ្យសង្គមសៀមវឹកវរបែកបាក់កាន់តែធំឡើងៗទៅវិ ញ។ ពួកអាវលឿងស្នេហាជាតិជ្រុលនេះ ក្រោយពីរុញខ្នងពន្យុះនាយករដ្ឋមន្ដ្រីសៀម អាប់ភីស៊ីតឱ្យបាញ់បំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ហើយនៅតែពុំអាចដណ្ដើមកាន់ កាប់ដីមួយដុំពីកម្ពុជា តែបែរជាបណ្ដាលឱ្យទាហានសៀមឈ្លានពានស្លាប់និង រងរបួសរដូករណែល ដែលរហូតមកទល់ពេលនេះ មិនទាន់ទាំងប្រមូលអស់នៅ ឡើយនោះ, បានគំរាមប្រមូលគ្នាឡោមព័ទ្ធវិមានរដ្ឋាភិបាលនិងមន្ទីររដ្ឋសភា ព្រមទាំងកន្លែងសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀតនៅក្នុងក្រុងបាងកកដើម្បី ទាញទម្លាក់ អាប់ភីស៊ីតចេញពីតំណែងទៅវិញ ដែលសកម្មភាពនេះអាចកើតឡើងនៅពេល ប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខទៀតនេះ ។ នេះជាទិដ្ឋភាពផ្ទៃក្នុងសៀមដែលកំពុងឈានទៅរក សង្គ្រាមប្រកាប់ប្រចាក់បង្ហូរឈាមមួយឆាកធំទៀតនៅពេលខាងមុខ ដូចក្រុមមន្ដ្រី សន្ដិសុខសៀមបានព្រមានរួចហើយថា បើក្រុមអាវលឿងថ្លើមធំហ៊ានឡោមព័ទ្ធ វិមានរដ្ឋាភិបាលដូចមុនទៀត ពួកគេក៏នឹងមិនអនុគ្រោះឱ្យដែរ ។ ឯក្រុមអាវលឿង ដ៏ក្លាហាន មិនខ្លាចគ្រាប់កាំភ្លើងរបស់សន្ដិសុខនោះបានប្រកាសហើយប្រកាស ទៀតមិនលុបចោលផែនការលុកលុយវិមានរដ្ឋាភិបាលនិងមន្ទីរសំខា ន់ៗទាំងនេះឡើយ។
លើ ទិដ្ឋភាពអន្ដរជាតិវិញ លោកអគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ លោកស្រីអគ្គ នាយកអង្គការយូណេស្កូ លោកប្រធានសមាគមអាស៊ាន និងប្រទេសជាច្រើន ទៀតបានអំពាវនាវប្រហាក់ប្រហែលគ្នាឱ្យភាគីសៀមនិងកម្ពុជាឈប់ ប្រយុទ្ធគ្នា ហើយចរចាគ្នាដោយសន្ដិវិធី ។ ការអំពាវនាវនេះត្រូវចំនឹងសុច្ឆន្ទៈរបស់កម្ពុជា ពេញទី ហើយក៏ស្របទៅនឹងសេចក្ដីជូនដំណឹងរបស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រីទៅ ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីថ្ងៃទី៦ កុម្ភៈនេះដែរ ។ ដូច្នេះ ភាគីកម្ពុជាក្រៅពីវាយបំបាក់ផែនការឈ្លានពានរបស់ចោរសៀមហើយ នៅទាំង សុខចិត្ដស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្ដិវិធីទៀតផងតាមរយៈសំណើ ឱ្យក្រុម យោធាការពារសន្ដិភាពអង្គការសហប្រជាជាតិមកស្ថិតនៅជាទ្រនាប់ កណ្ដាល រវាងកម្ពុជានិងថៃ ដើម្បីបញ្ចៀសការតយុទ្ធគ្នាទៅមុខទៀត ព្រោះថាមិនអាចទុក ចិត្ដនិងជឿលើការចរចាទ្វេភាគីដែលត្រូវភាគីសៀមរំលោភបំពាននោះ ឡើយ ។ ចំណែកប្រទេសថៃ ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ទោះកំពុងឈ្លក់ទឹកយ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែត្រដរស្រែកបដិសេធអន្ដរាគមន៍ពីភាគីទីបីជា និច្ច ។ សម្រែក របស់ពួកចោរសៀមនេះ នរណាក៏យល់ដែរថា វាជាសម្រែកឡាំប៉ាមិនចង់ឱ្យ អន្ដរជាតិឃើញ និងយល់ច្បាស់ពីទង្វើឈ្លានពានដ៏មហាទុច្ចរិតរបស់ពួកគេមក លើកម្ពុជា ពីព្រោះកាលបើមានដំណោះស្រាយតាមរយៈលិខិតូបករណ៍អន្ដរជាតិ ស្ដីពីព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ និងប្រាសាទព្រះវិហារហើយវាដូចគេចាប់បានចោរសៀម ឈ្លានពាននេះដែរ ហើយក៏មិនខុសណានឹងពេលគេដុតឆេះខ្ទមអ្នកតាហើយ ច្បាស់ជាសត្វកណ្ដុរនឹងរត់ចេញប្រសេចប្រសាចនៅកណ្ដាលវាលដូច្នេះ ដែរ ។
ទោះ យ៉ាងណា សកម្មភាពរំលោភទឹកដីកម្ពុជានិងការបាញ់ផ្លោងផ្ដក់ជញ្ជ្រំ បំផ្លាញ ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរពីសំណាក់ចោរសៀមលេលាអស់នេះបានត្រូវកម្ពុ ជាធ្វើ អន្ដរជាតូបនីយកម្មរួចហើយ ។ ដូច្នេះ ទោះបីចោរសៀមរឹងរូសក្បាលរឹងធុនណា ក៏ពុំអាចធន់ទ្រាំនឹងសម្ពាធពីសំណាក់អន្ដរជាតិបានដែរ គឺនៅទីអវសាន ចោរ សៀមឈ្លានពានដែលត្រូវបាក់លោងពីការផ្ដល់មេរៀនយ៉ាងដំណំពីសំណាក់ កម្ពុជា ហើយនោះ នឹងត្រូវលន់តួសារភាពនូវទង្វើទុច្ចរិតរបស់ខ្លួននៅចំពោះមុខ សាធារណ ជនកម្ពុជា-សៀម និងប្រជាជនទូទាំងសកលលោកដោយគេចមិនបានឡើយ ៕ដោយ ៖ អាចារ្យ កេត
វិចារណកថា ៖ ចោរសៀមឈ្លានពានបាក់ស្បាតយ៉ាងទាន់ហន់ នឹងត្រូវអាម៉ាស់លើឆាកអន្ដរជាតិ
កង ទ័ពសៀមបានសាកល្បងផ្សងព្រេងក្នុងសង្គ្រាមឈ្លានពានកម្ពុជាម្ដង ទៀត ហើយចាប់ពីថ្ងៃទី ៤ កុម្ភៈ រហូតមកទល់ពេលនេះ ហើយបានរងនូវការតបតមិន ទាន់ពេញទំហឹងពីកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ តែបានធ្វើឱ្យកងទ័ពសៀមខ្ចាត់ខ្ចាយ បាក់ស្បាតនៅសមរភូមិជាច្រើនកន្លែង ។ ស្ថិតនៅចំពោះមុខនៃសង្គ្រាមឈ្លាន ពានរបស់ចោរសៀមឥតសាសនានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ញើលិខិតជូន ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិរួចហើយ ដែលក្រុមប្រឹក្សាអង្គការ សហប្រជាជាតិចាំបាច់ត្រូវកោះប្រជុំសម្រេចដាក់របៀបវារៈដ៏ក្ដៅ គគុកនេះ ដើម្បី ចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ទង្វើឈ្លានពានដ៏កម្រោលរបស់ពួកសៀមលើ ទឹកដីអធិប តេយ្យកម្ពុជានិងសម្បត្ដិបេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិ ។
ការ លើកទ័ពវាយលុយឈ្លានពានកម្ពុជានិងការផ្លោងកាំភ្លើងធំបំផ្លាញវ ត្ដកែវ សិក្ខាគីរីស្វរៈ ពិសេសប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជា ដែលទើបចុះបញ្ជីជាបេតិក ភណ្ឌពិភពលោកនេះ ជាសង្គ្រាមឧក្រិដ្ឋមួយដែលផ្ដើមចេញពីនយោបាយអនុត្ដរ ភាពដ៏ចង្រៃឧត្បាតរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយជ្រុលនិយមមួយក្ដាប់នៅ បាងកក នាំមុខដោយអាប់ភីស៊ីតនាយករដ្ឋមន្ដ្រីលើកបន្ដុបរបស់សៀមដែល ឃុបឃិត ជាមួយក្រុមអាវលឿងនិងក្រុមអាមាត្យទុយ៌សរបស់ស្ដេចសៀមបច្ចុប្បន្ន ។ គេ អាចនិយាយមួយបែបទៀតថា ការធ្វើសង្គ្រាមដ៏ប្រថុយប្រថានរបស់ក្រុម អាប់ភីស៊ីតមកលើកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺបានបង្ហាញនូវមហិច្ឆតាអំណាចឥត កោះត្រើយក្នុងការបន្ដក្ដោបក្ដាប់ក្រុងបាងកក នៅពេលអាណត្ដិបោះឆ្នោតជា សកលនៅពេលខាងមុខ ដោយពួកនេះច្បាមយកប្រាសាទព្រះវិហារកម្ពុជា ធ្វើជា ចំណាប់ខ្មាំងនយោបាយនៃសង្គ្រាមហែកហួរកាប់សម្លាប់គ្នាដើម្បី អំណាចរបស់ ក្រុមអ្នកនយោបាយទុច្ចរិតទាំងនោះ ។
ស ង្គ្រាមឈ្លានពានកម្ពុជានេះផ្ទុះឡើងនៅចំថ្ងៃឱសានវាទរបស់ ក្រុមអាវលឿង ដែលដាក់សម្ពាធទៅលើអាប់ភីស៊ីតចំនួន៣ចំណុច ដែលចំណុចទីបីគឺរដ្ឋាភិបាល ក្រុងបាងកកត្រូវប្រើយោធាដើម្បីបណ្ដេញពលរដ្ឋកម្ពុជាចេញពីទឹកដី ខ្មែរនៅតំបន់ ប្រាសាទព្រះវិហារ ។ ពុំនោះសោត ក្រុមអាវលឿងគម្រាមលើកគ្នាជាច្រើនពាន់ នាក់ឡោមព័ទ្ធវិមានរដ្ឋាភិបាលដើម្បីទាក់កអាប់ភីស៊ីតអូសចេញ ពីកៅអីនាយក រដ្ឋមន្ដ្រី ។ ដូច្នេះ អាប់ភីស៊ីតនេះ ជាមេខ្លោងនៃសង្គ្រាមឈ្លានពានកម្ពុជា, ឯពួក អាវលឿងជាឈ្មួញសង្គ្រាមឈ្លានពានកម្ពុជានាបច្ចុប្បន្នកាល ។ ឥឡូវនេះ លទ្ធផល នៃការបំផ្ទុះសង្គ្រាមឈ្លានពានដ៏យង់ឃ្នងនេះ គឺយុទ្ធជនសៀមរាប់សិបនាក់បាន ស្លាប់នៅលើសមរភូមិ រាប់រយនាក់ផ្សេងទៀតបានរងរបួសហូរឈាមរដូករណែល នៅពេញមន្ទីរពេទ្យសៀម ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃជាបន្ដបន្ទាប់មកនេះ ។ តាមប្រភពពី សមរភូមិប្រាសាទព្រះវិហារបានឱ្យដឹងថា ទាហានសៀមវង្វេងសមរភូមិ វង្វេង ព្រៃរត់ចោលគ្នាយ៉ាងទាន់ហន់ត្រឡប់ក្រោយវិញនៅរៀងរាល់លើក ប្រយុទ្ធ ។ ដូច្នេះ យុទ្ធោបករណ៍ដ៏ទំនើបៗនិងយុទ្ធជនដ៏ឡូយឆាយរបស់សៀមពេលនេះគឺបាន ភ្លក្ស រសជាតិនៃការតបតការពារខ្លួនរបស់កម្ពុជាបានយ៉ាងល្អប្រពៃហើយ ។ នេះហើយ ជាទង្វើឈ្លានពានដែលចាំបាច់ត្រូវតែរងការព្រមានយ៉ាងដំណំដូច្នេះ ។ និយាយ ដោយខ្លី គឺក្នុងរយៈពេល៤ថ្ងៃតទល់នឹងសង្គ្រាមឈ្លានពានពីសំណាក់ចោរសៀម ហនេយ្យុំ នេះ យុទ្ធជនដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់កម្ពុជា បានធ្វើម្ចាស់ការដណ្ដើម ប្រៀបលើចោរឈ្លានពាននៅគ្រប់សមរភូមិដូចជានៅតាថាវ, ចាក់ច្រែង, វាល ឥន្ទ្រីយ៍, ភ្នំទ្រព្យ, អូរតាស៊ីម និងពីមុខវត្ដកែវសិក្ខាគីរីស្វរៈជាដើម ។ ពេលនេះ ក្រុមចោរឈ្លានពានកំពុងបន្ដប្រមូលសាកសពបណ្ដើរ ផ្លោងដាក់ប្រាសាទ ព្រះវិហារបណ្ដើរតាមនិស្ស័យជាចោរឈ្លានពានបាក់ទ័ពតែប៉ុណ្ណោះ ។
ឋិត នៅចំពោះមុខនៃការបង្កមហន្ដរាយដល់ប្រាសាទព្រះវិហារពីសំណាក់ ពួក ចោរសៀមវង្វេងសាវតារនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជូនលិខិតដល់ក្រុម ប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិជាបន្ដបន្ទាប់ ដោយរាប់ទាំងការជួបប្រជុំ រវាងលោកហោ ណាំហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការបរទេសជាមួយ បណ្ដាស្ថានទូតជាសមាជិកអចិន្ដ្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខ អង្គការសហប្រជាជាតិ រួចហើយ ដើម្បីឱ្យអង្គការកំពូលមួយនេះជួយធ្វើអន្ដរាគមន៍និងធ្វើជា សាក្សីក្នុង សង្គ្រាមឈ្លានពាននិងការបំផ្លិចបំផ្លាញ បេតិកភណ្ឌពិភពលោកពីសំណាក់ចោរ សៀមដ៏មហាយង់ឃ្នងនេះ ។ យោងលិខិតនេះ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រាថ្នា ឱ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបញ្ជូនកម្លាំងស ន្ដិសុខរបស់ខ្លួនចូល មកពង្រាយនៅតាមបណ្ដោយខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរហូតដល់ដំណោះស្រាយ ព្រំដែន នៃប្រទេសទាំងពីរត្រូវដោះស្រាយបញ្ចប់ជាស្ថាពរ ។ លិខិតរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋា ភិបាលកម្ពុជាផ្ញើជូនអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ ដូចកម្ពុជាចាប់វែកមុខចោរ សៀមឈ្លានពានឱ្យសកលលោកដឹងផងដែរ ។ ដូច្នេះសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់ចោរ សៀមមកលើកម្ពុជាពេលនេះ មិនត្រឹមតែបាក់ទ័ពនៅសមរភូមិទេ តែថែមទាំង ត្រូវជាប់ឈ្មោះជាចោរឈ្លានពានកម្ពុជានាសតវត្សរ៍ទី២១ទៀតផង ។
យើង រំពឹងថា ការផ្សងព្រេងប្រើប្រាស់ទ័ពឈ្លានពានកម្ពុជារបស់ពួកចោរសៀម ដ៏លីលាក្នុងគ្រានេះ នឹងត្រូវបរាជ័យយ៉ាងអាម៉ាស់បំផុត ទាំងនៅលើសមរភូមិ ប្រយុទ្ធដោយវីរកងទ័ពដ៏អង់អាចក្លាហាន ទាំងនៅលើវេទិកានយោបាយអន្ដរជាតិ ដោយសារនយោបាយការទូតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ។
ផល វិបាកដែលជា បច្ច័យនៃបរាជ័យនេះ គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីចោរសៀមឈ្មោះអាប់ភីស៊ីតក្ដី ក្រុមអាវលឿងដែលជាអាមាត្យរបស់ហ្លួងក្ដី នឹងត្រូវរលាយរលំផែនការលេប ត្របាក់ទឹកដីកម្ពុជាជាយថាហេតុ ។ ដោយសារតែសមរភូមិឈ្លានពានកម្ពុជា ត្រូវបរាជ័យហើយ នុ៎ះការបោះឆ្នោតសកលនៅពេលខាងមុខនេះ ក៏ពួកចោរ ឈ្លានពានអស់នេះ នឹងត្រូវបរាជ័យផុតពូជលើសង្វៀននយោបាយជាអហោសិកម្ម យ៉ាងទាន់ហន់ដែរ ។ យើងមានជំនឿមុតមាំយ៉ាងនេះ ៕ដោយ ៖ អាចារ្យ កេត
វិចារណកថា ៖ អន្ដរជាតូបនីយកម្មនៃវិវាទព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃជាជោគជ័យជំហានទី១របស់កម្ពុជា
ព្រឹត្ដិ ការណ៍នៃសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់សៀមមកលើទឹកដីកម្ពុជា ឥឡូវនេះ បានឈានទៅដល់វេទិកាអង្គការសហប្រជាជាតិហើយ តាមរយៈបណ្ដឹងរបស់ប្រមុខ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ។
នៅ ថ្ងៃចន្ទ ទី១៤ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខនេះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជា ជាតិនឹងបើកកិច្ចប្រជុំស្ដីពីសង្គ្រាមឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា និងការបំផ្លាញប្រាសាទ ព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌមនុស្សជាតិពីសំណាក់សៀមកំហូច ។ កិច្ចប្រជុំនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិបានកោះហៅតំណាងចោរសៀម គឺលោករដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេស កាស៊ីត ភិរម្យ ឱ្យចូលពន្យល់អំពីកិច្ចការឈ្លានពាននិងការបំផ្លិចបំផ្លាញប្រាសាទ ព្រះវិហារនេះដែរ រួមជាមួយតំណាងប្រទេសរងគ្រោះគឺលោករដ្ឋមន្ដ្រីការ បរទេសកម្ពុជាហោ ណាំហុង និងប្រធានសមាគមអាស៊ានគឺលោករដ្ឋមន្ដ្រី ការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ។
ទោះបី ពួកចោរសៀមកំហូចខំព្យាយាមរកវិធីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីគេចវេះពីជំនួប ពហុភាគីក្នុងដំណោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនយ៉ាងណាក៏មកទល់ពេលនេះ ស្ថានការណ៍ បានទុំជោរដល់កម្រិតដែលចាំបាច់ត្រូវតែចាប់ចោរឈ្លានពានមួយនេះ ឡើង បង្ហាញមុខលើវេទិកាអន្ដរជាតិ ដើម្បីឱ្យប្រជាជាតិលើពិភពលោកដឹងពីក្រយៅ ក្រឡេចក្រឡុចរបស់ចោរសៀម ។ ដូច្នេះវិវាទព្រំដែនកម្ពុជា-សៀម ក៏ដូចការ បំផ្លាញដោយសព្វាវុធរបស់ចោរសៀមទៅលើប្រាសាទព្រះវិហារនឹងត្រូវអ ន្ដរជាតិ បកអាក្រាតនៅកណ្ដាលចំណោមកិច្ចប្រជុំនេះជាប្រាកដ ដែលចោរសៀមអប លក្ខណ៍នេះ ទោះមានល្បិចស្នៀតបំភាន់ភ្នែកដ៏ប៉ិនប្រសប់ដល់កម្រិតណា ក៏នឹង មិនមានឱកាសគេចកែបានដែរ ។ បញ្ហាតំណាងចោរសៀមត្រូវកោះទៅបង្ហាញ មុខនៅអង្គប្រជុំនេះសោត គេដឹងថា តំណាងចោរនេះគ្មានអ្វីក្រៅពីស្ពាយទៅ ជាមួយនូវផែនទីចោររបស់ដែលចោរសៀមហៅថាតំបន់ដី៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា នោះទេ, ឯរឿងចោរប្រដាប់អាវុធសៀមផ្ដក់ផ្លោងបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារវិញ តំណាងចោរសៀមឈ្មោះកាស៊ីត ភិរម្យនេះ នឹងពុំមានអ្វីក្រៅពីឆ្លើយប្រឡិម ប្រឡុំចោទកម្ពុជាថាបានដាក់តាំងជំរំយោធានៅនឹងប្រាសាទព្រះ វិហារ ហើយ បាញ់សំដៅមកលើទាហានរបស់ខ្លួន (ចោរសៀម) មុននោះឡើយ ។ ប៉ុន្ដែ លេសដោះសាវិលក្បុងដ៏សែនត្រឡប់ត្រឡិនបែបនេះ នឹងពុំអាចយកជាផ្លូវការ បានទេ ដ្បិតតំណាងអង្គការវប្បធម៌ពិភពលោក (យូណេស្កូ) ដែលប្រចាំនៅ កម្ពុជានឹងធ្វើជាសាក្សីបញ្ជាក់អំពីអវត្ដមានកងទ័ពកម្ពុជានៅ លើប្រាសាទនោះ បាន, ឯកាចោទអំពីអ្នកណាបាញ់មុនបាញ់ក្រោយ វាជារឿងបន្ទាប់បន្សំប៉ុណ្ណោះ ។ បញ្ហាសំខាន់គឺភស្ដុតាងជាច្រើននៅលើសមរភូមិបានបញ្ជាក់ថា ពួកចោរសៀម ផ្ដើមផ្ទុះសង្គ្រាមឈ្លានពានជាទ្រង់ទ្រាយធំមកលើកម្ពុជា ។
ក្នុង ដំណាក់កាលកម្ពុជាផ្ដក់ទាញកចោរសៀមទៅបង្ហាញមុខនៅលើវេទិកា ពិភពលោកនេះ បើសិនជាតំណាងចោរសៀមលោកកាស៊ីត ភិរម្យ នៅតែក្បាល រឹងបែបណាទៀតនោះ។ នៅដំណាក់កាលបន្ទាប់ កម្ពុជានឹងស្នើទៅតុលាការយុត្ដិធម៌ អន្ដរជាតិក្រុងឡាអេឱ្យជួយបកស្រាយសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ ដែលតុលាការនេះ បានសម្រេចសេចក្ដីឱ្យខ្មែរឈ្នះសៀមក្នុងរឿងក្ដីប្រាសាទព្រះវិហារ នោះទៀត ។ ដល់ ពេលនោះ ចោរសៀមនឹងកាន់តែអាម៉ាស់ស្លេកមុខថែមទៀតជាមិនខាន ។ ដូច្នេះ ពួកសៀម ដែលមានសែសន្ដានចោរទុរយសសួពូជមកលើកម្ពុជាជាច្រើនតំណ មកហើយនោះ នឹងត្រូវជាប់ផុងវ័ណ្ឌករើខ្លួនមិនរួច ហើយនៅទីបំផុតត្រូវតែទទួល ស្គាល់ការពិតនិងត្រូវគោរពច្បាប់អន្ដរជាតិជាយថាហេតុ។ ដោយពុំអាចគេចវេះ ចេញពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះទង្វើឈ្លានពាននិងសកម្មភាពបំផ្លាញស ម្បត្ដិ មនុស្សជាតិគឺ ប្រាសាទព្រះវិហារបានឡើយ ។
គេ រំពឹងថា ការបើកកិច្ចប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជា ជាតិ លើសំណុំរឿងសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់សៀមមកលើកម្ពុជាលើកនេះ វាដូចការ ចាប់ចោរខ្លុះច្រមុះខ្ទប់ដង្ហើមនៅកណ្ដាលទី និងជាប្រតិកម្មដ៏ស័ក្ដិសិទ្ធិរបស់ប្រព័ន្ធ យុត្ដិធម៌សកលដើម្បីបញ្ចប់វប្បធម៌ប្រទេសធំជាន់ឈ្លីប្រទេសតូច ដែលចោរ សៀមបាននិងកំពុងប្រព្រឹត្ដមកលើកម្ពុជាដូច្នោះដែរ ។ ព្រឹត្ដិការណ៍នេះក៏នឹងជះ ឥទ្ធិពលដល់ក្រុងបាងកកដែលអ្នកនយោបាយនៅទីនោះកំពុងតែក្រពុលមុខ នឹងភាពវឹកវរក្រឡាប់ចាក់នៃមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយជ្រុលនិយមជា ច្រើនក្រុមច្រើន បក្សនោះឱ្យកាន់ជ្រួលជ្រើមថប់ដង្ហើមខ្លាំងឡើងៗទៀត ។ ចាប់ពីថ្ងៃសុក្រនេះរហូត ដល់ថ្ងៃចន្ទសបា្ដហ៍ក្រោយ ក្រុមជ្រុលនិយមអាវលឿងនិងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលសៀម ក្រុងបាងកកនឹងតតាំងកម្លាំងបាយជាមួយគ្នាមួយឆាកទៀត ដែលក្រុមអ្នកតាម ដាននានារំពឹងថា ព្រឹត្ដិការណ៍នេះនឹងធ្វើឱ្យមានការបង្ហូរឈាមគ្នានៅកណ្ដាល ក្រុងបាងកក ដែលពិបាកនឹងចៀសឱ្យផុតណាស់ ។ នេះជារឿងដោយឡែករបស់ សង្គមសៀមដែលសម្បូរទៅដោយក្រុមជាតិនិយមជ្រុល ។
យ៉ាង ណាក៏ដោយចុះ ស្ថានការណ៍សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់ចោរសៀមមកលើ ទឹកដីកម្ពុជាដែលផ្ដើមតាំងពីជាង២ឆ្នាំមកហើយនេះ សម្រេចសម្រួលជាចុង ក្រោយ គឺកម្ពុជាបានចាប់ចោរនេះឡើងបង្ហាញមុខនៅលើវេទិកាអន្ដរជាតិ បានដូច បំណង ក្រោយពីកម្ពុជាអត់ធ្មត់សម្របសម្រួលនិងនិយាយស្ដាប់គ្នាលែងបាន ទៅ ហើយនោះ ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅគ្រប់ទិសទីគ្រប់និន្នាការ ឋានានុក្រម ទាំងក្នុងស្រុកទាំងក្រៅស្រុក បានសម្ដែងនូវការសាមគ្គីជាធ្លុងមួយគាំទ្រពេញ ទំហឹងចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលនាំយកជម្លោះព្រំដែន កម្ពុជា-ថៃឡើងលើ វេទិកាអន្ដរជាតិនៅពេលនេះ ។
ជាតិ សាសន៍ខ្មែរសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា ចលនាជាតិដ៏ឆ្អិនឆ្អៅពុះកញ្ជ្រោល ប្រកបដោយមនសិការជាតិឧត្ដុង្គឧត្ដមនិងស្មោះត្រង់នេះ កម្ពុជានឹងកាច់បំបាក់ គ្រប់កលល្បិច និងសកម្មភាពរបស់ចោរសៀមអប្រិយដ៏ព្រហើនមួយនេះបានទាំង ស្រុងនិងជាដាច់ខាតនៅគ្រាចុងក្រោយ៕
ដោយ ៖ អាចារ្យ កេត
Subscribe to:
Posts (Atom)